1.5K
Tham vấn y khoa:BS Hoàng Văn Sơn
•
Tác giả:MEDIPLUS
Chuyên mục:Cơ - Xương - Khớp
MỤC LỤC
Đau thần kinh tọa (Sciatica pain) là một trong những bệnh lý thường gặp, nhất là sau tuổi 30. Bệnh xuất phát từ nhiều nguyên nhân, điển hình với các triệu chứng viêm, đau, chèn ép dây thần kinh tọa,… ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt và vận động hàng ngày. Vậy liệu các cơn đau liên thần kinh tọa có nguy hiểm không biến chứng như thế nào? Cùng theo dõi những chia sẻ từ chuyên gia MEDIPLUS qua bài viết dưới đây.
Trước hết cần biết, dây thần kinh tọa là một trong những dây thần kinh dài nhất trên cơ thể. Chúng được tạo thành từ 5 rễ thần kinh: 2 rễ thắt lưng (L4, L5), 3 rễ cùng (S1, S2, S3). Năm rễ thần kinh này liên kết với nhau tạo thành dây thần kinh hông to (hay còn gọi là dây thần kinh tọa).
Đau thần kinh tọa là cơn đau lan dọc từ thắt lưng tới cẳng chân hoặc ngón chân.
Tại mỗi bên cơ thể, dây thần kinh tọa sẽ chạy qua vùng hông, mông, kéo dài xuống chân và kết thúc tại đầu gối. Tại đây, mỗi bó sợi sẽ phân nhánh và tiếp tục chạy xuống chân, bàn chân và ngón chân.
Đau thần kinh tọa với các cơn đau lan dọc từ thắt lưng tới cẳng chân hoặc ngón chân. Tùy từng đối tượng, đau dây thần kinh tọa có thể xảy ra với các mức độ khác nhau: đau nhói, đau dữ dội, đau như điện giật, châm chích,… Nguyên nhân gây đau có thể do chấn thương; kích thích dây thần kinh tọa khởi phát từ vùng mông, cơ hông; viêm hoặc chèn ép dây thần kinh vùng lưng dưới.
Tùy thuộc vào nguyên nhân, triệu chứng đau thần kinh tọa sẽ biểu hiện khác nhau trên người bệnh. Một số dấu hiệu điển hình nhất có thể kể đến như: đau nhói vùng thắt lưng, đau hông, nóng rát hoặc ngứa ran ở chân. Cơn đau khiến cơ thể khó khăn trong việc đi đứng, đau trở nên trầm trọng hơn khi ngồi – đứng trong thời gian dài, xoay – vặn phần thân trên hoặc chuyển động cơ thể đột ngột.
Cơn đau thường trở nên trầm trọng hơn khi thay đổi tư thế
Một số bệnh nhân ghi nhận tình trạng yếu chân, tê chân, khó di chuyển chân hoặc bàn chân. Cơn đau có thể xảy ra ở một hoặc cả hai bên cơ thể. Người bệnh cần liên hệ ngay với bác sĩ nếu các triệu chứng trên diễn ra kéo dài không có dấu hiệu thuyên giảm, hoặc xuất hiện những dấu hiệu nghiêm trọng sau:
Thoát vị đĩa đệm là nguyên nhân hàng đầu gây đau thần kinh tọa với hơn 80% trường hợp. Đĩa đệm là bộ phận nằm giữa hai đốt sống. Áp lực từ các đốt sống có thể khiến phần gel đĩa đệm tràn ra ngoài tại vị trí thành ngoài gây thoát vị. Phần gel này đè lên dây thần kinh tọa, dẫn đến tình trạng đau dây thần kinh tọa cho bệnh nhân.
nguyên nhân gây đau thần kinh tọa
Ngoài những vấn đề liên quan đến bệnh thoát vị đĩa đệm, có nhiều nguyên nhân khác gây nên đau thần kinh tọa các bác sĩ có chỉ ra:
Các cơn đau thần kinh tọa thường sẽ khỏi sau khoảng 4-5 tuần. Tuy nhiên, trong các trường hợp bệnh diễn tiến nặng, cơn đau mãn tính kéo dài liên tục có thể dẫn tới nhiều nhiều biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng tới sức khỏe.
Tình trạng đau thần kinh tọa nếu không phát hiện và điều trị sớm có thể dẫn tới nhiều biến chứng có thể kể đến:
– Cứng cột sống: Biến chứng này thường đi kèm với cơn co thắt cơ hoặc mất trương lực hoàn toàn chi dưới. Hiện tượng này thường xuất hiện vào buổi sáng sau khi bệnh nhân mới ngủ dậy. Phần lớn bệnh nhân ghi nhận tình trạng đau, cứng cột sống, đau khi nghiêng người hoặc di chuyển, khó khăn trong vận động và sinh hoạt.
– Teo cơ vận động: Đau thần kinh tọa gây cảm giác đau nhức khó chịu khiến người bệnh có tâm lý hạn chế đau bằng cách ít vận động hơn. Về lâu dài, điều này có thể khiến dây thần kinh tọa bị teo rút, mất dần chức năng do thoái hóa.
– Mất kiểm soát đại tiện, tiểu tiện: Đây là biến chứng thường gặp ở bệnh nhân đau thần kinh tọa do hội chứng đuôi ngựa. Việc không tự chủ đại, tiểu tiện có thể ảnh hưởng nhiều đến tâm lý và chất lượng cuộc sống người bệnh.
– Bại liệt chi dưới: Biến chứng này xảy ra khi bệnh nhân đau dây thần kinh tọa đã chuyển sang giai đoạn nặng. Bệnh nhân không được chủ quan mà cần tích cực điều trị và tập luyện phục hồi chức năng để khôi phục khả năng di chuyển của bản thân.
Biến chứng do đau thần kinh tọa
Bại liệt chi dưới là biến chứng đau thần kinh tọa
Bệnh nhân đau thần kinh tọa sẽ được chẩn đoán bước đầu bằng cách xem xét tiền sử bệnh, đánh giá đặc điểm cơn đau, yếu tố ảnh hưởng mức độ đau và các triệu chứng phối hợp khác. Người bệnh có thể được bác sĩ yêu cầu thực hiện một số bài kiểm tra như:
Bên cạnh đó, để có kết quả chẩn đoán chính xác hơn bệnh nhân có thể được chỉ định làm thêm các xét nghiệm cận lâm sàng như:
Đau dây thần kinh tọa thường tự biến mất theo thời gian hoặc sau khi người bệnh áp dụng các biện pháp chăm sóc tại nhà. Theo thống kê, có khoảng 80-90% trường hợp khỏi bệnh mà không cần phẫu thuật. Hơn 50% trong số này hồi phục hoàn toàn sau 6 tuần điều trị tích cực.
Điều trị đau thần kinh tọa quan trọng nhất là chẩn đoán xác định chính xác nguyên nhân gây đau. Người bệnh được điều trị theo căn nguyên gây bệnh, kết hợp với vật lý trị liệu và phục hồi chức năng vận động, ngăn ngừa các thương tật thứ phát cũng như biến chứng. Biện pháp phẫu thuật chỉ áp dụng khi thực sự cần thiết hoặc các phương án điều trị khác không có hiệu quả.
Dùng thuốc điều trị
Dùng thuốc là phương pháp điều trị phổ biến nhất nhằm làm giảm cơn đau cho bệnh nhân. Ba nhóm thuốc thường được kết hợp là NSAIDS, thuốc giảm đau và thuốc giãn cơ.
Các NSAIDS thường dùng là Diclofenac 50mg (2 viên x 2 lần/ngày, uống sau ăn), Meloxicam 7,5mg (1-2 viên/ngày), Celecoxib 200 mg (1 viên x 1 lần/ngày). NSAIDS được chỉ định đường tiêm khi đau cấp tính, đau nhiều. Trong khi đó, phần lớn các trường hợp đau ít hoặc bệnh nhân đang trong giai đoạn bán cấp được chỉ định đường uống để thuận tiện hơn cho người bệnh.
Thuốc giảm đau có thể dùng Paracetamol 500mg (4-6 viên/ngày) nếu đau ít. Bệnh nhân đau nhiều có thể dùng giảm đau bậc hai gồm Efferalgan Codein hoặc Ultracet (Paracetamol + Tramadol: 2-4 viên/ngày). Bệnh nhân cần tham khảo kỹ ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi sử dụng.
Nhóm thuốc giãn cơ có thể dùng Tolpherisone 150mg, Eperisone 50mg (2-3 viên/ngày). Một số trường hợp đau thần kinh tọa mãn tính có thể phải dùng thêm thuốc giảm đau thần kinh như Gabapenthin 300-2700 mg/ngày, Pregabalin 75-600 mg/ngày.
*Lưu ý: Không tự ý mua thuốc và điều trị khi chưa có chỉ định hoặc hưỡng dẫn từ các Bác sĩ chuyên khoa, tránh những tác dụng phụ không mong muốn ảnh hưởng tới sức khỏe!
Bài tập vật lý trị liệu
Bên cạnh dùng thuốc, bệnh nhân đau thần kinh tọa cần kết hợp với vật lý trị liệu và phục hồi chức năng để cải thiện khả năng vận động. Một số bài tập như nhiệt trị liệu (hồng ngoại, sóng ngắn, siêu âm) giúp giảm đau, chống co cứng cơ, giãn mạch. Điện trị liệu (điện xung, điện phân, dòng giao thoa, dòng TENS) có tác dụng kích thích thần kinh cơ, giảm đau và tăng chuyển hóa.
Bài tập kéo dãn cột sống có thể thực hiện bằng tay (giai đoạn cấp) hoặc bằng máy (giai đoạn bán cấp và mãn tính). Bài tập giúp làm giảm áp lực nội khớp, căng hệ thống dây chằng quanh khớp (nhất là dây chằng dọc sau). Từ đó, làm giảm chèn ép lên rễ thần kinh hoặc đĩa đệm. Bệnh nhân nên thực hiện 1-2 lần/ngày, mỗi lần từ 15-20 phút. Chỉ áp dụng với bệnh nhân đau thần kinh tọa do thoái hóa cột sống, thoát vị đĩa đệm.
Phẫu thuật can thiệp
Ngoài ra, còn có một số phương pháp điều trị đau thần kinh tọa khác như tiêm ngoài màng cứng, can thiệp thủ thuật tại chỗ (phong bế cạnh cột sống thắt lưng, phong bế rễ thần kinh ở lỗ ghép, phong bế hốc xương cùng),… Can thiệp phẫu thuật chỉ áp dụng khi các biện pháp trên không hiệu quả, hoặc để điều trị nguyên nhân gây bệnh (chấn thương, chỉnh hình cột sống, khối u,…)
Người bệnh đau thần kinh tọa cần nghỉ ngơi tuyệt đối nếu đã ở giai đoạn nặng. Bệnh nhân nên nằm giường cứng, tránh nằm võng hoặc ngồi xích đu để hạn chế áp lực lên cột sống. Không nên vận động mạnh hoặc thay đổi tư thế đột ngột như xoay người, chạy nhảy, cúi gập người,…
Kết hợp điều trị dùng thuốc và tập vật lý trị liệu hiệu quả giảm các cơn đau.
Ngoài ra một số cách điều trị đau thần kinh tọa có thể được chỉ định thực hiện giúp mang lại hiệu quả cũng như giảm các cơn đau như: Chườm nóng, chườm lạnh, châm cứu hoặc thực hiện nắn xương khớp bởi chuyên gia…
Trên thực tế, có một số nguyên nhân gây đau thần kinh tọa mà bệnh nhân không thể ngăn ngừa được. Đó có thể là thoái hóa đĩa đệm, tổn thương thần kinh tọa do mang thai hoặc tai nạn. Tuy nhiên, người bệnh cũng có thể tuân thủ một số biện pháp phòng ngừa dưới đây để bảo vệ lưng và giảm thiểu rủi ro:
Đau thần kinh tọa hoàn toàn có thể chữa khỏi nếu bệnh nhân phát hiện sớm và điều trị tích cực theo đúng liệu trình. Hy vọng bài viết trên đây đã cung cấp những kiến thức bổ ích đến quý bạn đọc. Nếu còn vấn đề gì thắc mắc hoặc gặp các vấn đề về cơ xương khớp, quý khách vui lòng liên hệ đến MEDIPLUS theo số hotline 1900 3366 để được tư vấn và giải đáp từ các chuyên gia.
*Bài viết chia sẻ mang tính tham khảo, không thay thế việc chẩn đoán hoặc phác đồ điều trị y khoa!
TƯ VẤN NGAY VỚI TIẾN SĨ CƠ XƯƠNG KHỚP
Đặt lịch tư vấn khám và điều trị bệnh cơ xương khớp với các chuyên gia.
Δ
BS Hoàng Văn Sơn
Bs Hoàng Văn Sơn tốt nghiệp chuyên ngành bác sĩ Đa khoa tại Học viện Quân Y. Hiện bác sĩ đang là bác sĩ nội trú tại Bệnh viện Quân…
Bài viết liên quan
Bệnh loãng xương là một bệnh lý xương khớp thường gặp, gây giảm mật độ và sức mạnh của xương, dễ dẫn đến gãy xương.…
Chuyên mục: Cơ - Xương - Khớp
Loãng xương ở trẻ em là một tình trạng xương yếu, dễ gãy, ảnh hưởng đến sức khỏe và phát triển của bé. Bài viết…
Tình trạng cổ tay bị đau lâu ngày không khỏi có thể do thói quen hoạt động và đời sống sinh hoạt của người bệnh…
Loãng xương ở người cao tuổi là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Bệnh lý này khiến…
Đăng ký khám
Đặt hẹn ngay để nhận tư vấn và xếp lịch khám kịp thời
DỊCH VỤ NỔI BẬT
Gói tầm soát sớm ung thư đường tiêu hóa
Tầm soát và phát hiện sớm ung thư…
6.660.000đ
CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM
Chia sẻ
ĐẶT LỊCH HẸN KHÁM
Đặt hẹn ngay để nhận tư vấn và xếp lịch khám kịp thời với chuyên gia.
MEDIPLUS Tân Mai
GỬI TỚI BÁC SỸ MEDIPLUS
Hãy để lại câu hỏi cho các bác sỹ ngay để được giải đáp kịp thời các vấn đề sức khỏe.