3.0K
Tham vấn y khoa:ThS. BS Nguyễn Danh Quỳnh
•
Tác giả:MEDIPLUS
Chuyên mục:Nội ung bướu
MỤC LỤC
Ung thư vòm họng là một trong 10 căn bệnh ung thư ác tính thường gặp nhất ở nước ta và có tỷ lệ mắc bệnh cao nhất trong nhóm ung thư đầu – mặt – cổ. Ung thư vòm họng nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời sẽ di căn đến các cơ quan khác trong cơ thể, gây khó khăn trong điều trị và tiên lượng tử vong cao. Vậy, làm thế nào để nhận biết ung thư vòm họng? Nguyên nhân gây bệnh do đâu và phòng ngừa bằng cách nào? Tất cả sẽ được giải đáp trong bài viết dưới đây.
Ung thư vòm họng là bệnh ung thư ác tính xảy ra ở khu vực vòm họng (phần trên của họng phía sau mũi). Bệnh xuất phát từ vùng biểu mô tế bào vảy tăng sinh không kiểm soát ở phần cao nhất của hầu họng ngay phía sau mũi. Ở giai đoạn muộn, các tế bào ung thư theo đường bạch huyết và đường máu di căn đến hạch ở cổ và nhiều cơ quan khác như xương, não,… gây tử vong.
Ung thư vòm họng có tỷ lệ mắc cao nhất trong các nhóm ung thư
Dựa theo mô bệnh học, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) chia ung thư vòm họng thành 3 nhóm như sau:
Theo dữ liệu từ GLOBOCAN 2018, ung thư vòm họng là căn bệnh đứng đầu trong nhóm ung thư đầu – mặt – cổ (chiếm khoảng 5%) và xếp thứ 5 trong số các bệnh ung thư nói chung tại Việt Nam. Ở giai đoạn sớm, bệnh thường dễ nhầm lẫn với viêm họng nên rất khó phát hiện khiến người bệnh chủ quan. 70% bệnh nhân mắc ung thư vòm họng phát hiện bệnh ở giai đoạn cuối, gây khó khăn trong việc điều trị và kéo dài thời gian sống của người bệnh.(*)
Ung thư vòm họng có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng phổ biến nhất là từ 20-65 tuổi, sau 65 tuổi tỷ lệ bệnh có xu hướng giảm dần. Tỷ lệ mắc bệnh ở nam giới cao gấp 2-3 lần nữ giới. Những người có tiền sử hút thuốc lá, uống rượu, ăn trầu, các loại đồ muối (cá muối, dưa muối) thường xuyên,… thuộc nhóm đối tượng nguy cơ cần tầm soát ung thư vòm họng định kỳ mỗi năm một lần.
Cần chú ý phân biệt ung thư vòm họng với ung thư hạch bạch huyết – một loại ung thư ác tính khác tác động mạnh vào hệ thống miễn dịch của người bệnh. Ung thư hạch bạch huyết có thể xuất phát tại bất kỳ vị trí nào trên cơ thể có hạch bạch huyết, bao gồm cả vòm họng. Trong khi đó, ung thư vòm họng xuất phát từ sự tăng sinh không kiểm soát của tế bào biểu mô vảy tại khu vực này.
Ung thư vòm họng xuất phát từ vùng tế bào vảy tăng sinh không kiểm soát
Phát hiện sớm ung thư vòm họng có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao chất lượng điều trị và kéo dài thời gian sống của người bệnh. Do đó, nếu phát hiện có các dấu hiệu bất thường về sức khỏe, đặc biệt là những biểu hiện được đề cập dưới đây, người bệnh cần đến cơ sở y tế uy tín để thực hiện thăm khám và tầm soát kịp thời.
Cho đến thời điểm hiện tại, vẫn chưa có khẳng định chắc chắn về nguyên nhân gây ra ung thư vòm họng. Tuy nhiên, một số yếu tố nguy cơ dưới đây có thể làm gia tăng khả năng phát triển của bệnh:
Rượu bia và thuốc lá làm tăng nguy cơ ung thư vòm họng lên tới 27 lần
Hầu hết các bệnh nhân ung thư vòm họng đều cảm thấy có một hoặc nhiều khối u ở khu vực phía sau cổ. Các khối u này thường không đau, xuất hiện do ung thư di căn đến hạch bạch huyết làm chúng sưng lên.
Bên cạnh đó, người bệnh cũng cần chú ý một số dấu hiệu bất thường khác ở giai đoạn đầu như:
Phần lớn các triệu chứng giai đoạn đầu của ung thư vòm họng đều không rõ ràng. Điều này khiến người bệnh dễ nhầm lẫn với nhiều bệnh lý khác ít nghiêm trọng hơn, có tâm lý chủ quan, xem nhẹ. Càng phát hiện muộn, bệnh càng diễn tiến xấu với các dấu hiệu nguy hiểm như: Đau đầu dữ dội, nghe kém thậm chí dẫn đến điếc, nghẹt mũi kéo dài,…
Ù tai, mất tính lực Dấu hiệu ung thư vòm họng
Nghẹt mũi, chảy máu cam cũng là những nhấu hiệu cảnh báo sớm bệnh ung thư vòm họng
Vùng cổ nội các u hạch bất thường cần đặc biệt lưu ý
Ung thư vòm họng không phải là một bệnh truyền nhiễm nên không có khả năng lây trực tiếp từ người sang người. Tuy nhiên, bệnh có thể lây nhiễm gián tiếp thông qua virus HPV (HPV 16 và HPV 18) – một trong những nguy cơ gia tăng khả năng mắc ung thư vòm họng. HPV có thể lây truyền qua quan hệ tình dục không an toàn hoặc quan hệ bằng miệng với người bị bệnh.
Một khi khối u đã được hình thành trong vòm họng, các tế bào ung thư sẽ tăng sinh và di căn đến các hạch bạch huyết ở cổ nằm gần đó. Càng về giai đoạn cuối, ung thư gần như di căn đến khắp các cơ quan trong cơ thể, chủ yếu ở gan, phổi, xương và các hạch bạch huyết khác.
Tham khảo ý kiến chuyên khoa BSNT Lê Tú Linh – Bác sĩ hô hấp và Ung bướu MEDIPLUS cho biết, ung thư vòm họng được chia làm 5 giai đoạn phát triển dựa vào kích thước, vị trí và mức độ di căn của khối u như sau:
Ung thư vòm họng được chia làm 5 giai đoạn phát triển
Ung thư vòm họng thường không được phát hiện cho đến khi người bệnh đến khám do các dấu hiệu bất thường như nghẹt mũi kéo dài hoặc khối u ở cổ.
Người bệnh sẽ được kiểm tra và thăm khám kỹ vùng mũi – họng như đầu, cổ, miệng, mũi, cơ mặt, vùng hầu họng và hạch bạch huyết. Bên cạnh đó, bệnh nhân có thể được chỉ định kiểm tra thính giác nếu cần. Khi phát hiện có các dấu hiệu nghi ngờ ung thư, bác sĩ sẽ chỉ định thêm một số xét nghiệm có giá trị chẩn đoán sau đây:
Người bệnh nên tiến hành tầm soát ung thư vòm họng định kỳ mỗi năm một lần. Đặc biệt, những người có yếu tố nguy cơ nên tầm soát thường xuyên 6 tháng/lần để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường. Từ đó, có phương án điều trị kịp thời, tránh để bệnh tiến triển, ảnh hưởng đến hiệu quả chữa trị cũng như tính mạng của bệnh nhân.
Nên tiến hành tầm soát ung thư vòm họng định kỳ để phát hiện sớm các bất thường
Tương tự như nhiều loại ung thư khác, có thể điều trị ung thư vòm họng bằng nhiều hình thức khác nhau như xạ trị, hóa trị, phẫu thuật và liệu pháp trúng đích. Tùy thuộc vào tình trạng và giai đoạn bệnh mà bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.
Là phương pháp sử dụng tia X năng lượng cao hoặc các loại tia có tác động tương tự, nhằm làm chậm sự phát triển hoặc tiêu diệt tế bào ung thư. Có 2 biện pháp xạ trị chính là xạ trị ngoài (sử dụng máy chiếu tia X) và xạ trị trong (sử dụng chất phóng xạ đặt trực tiếp vào trong hoặc gần tổ chức ung thư). Tùy vào dạng bệnh và giai đoạn ung thư mà bác sĩ sẽ chỉ định biện pháp xạ trị thích hợp. Phương pháp này thường được áp dụng khi điều trị ung thư vòm họng do các tế bào ung thư đặc biệt nhạy cảm với tia xạ. Hiện nay, nhờ sự ra đời của nhiều máy móc và thiết bị y tế tiên tiến, kỹ thuật xạ trị trong đã dần được thay thế bằng xạ trị ngoài, đảm bảo an toàn hơn cho người bệnh.
Là biện pháp điều trị ung thư bằng thuốc viên uống hoặc tiêm tĩnh mạch để ngăn chặn sự phát triển và tiêu diệt tế bào ung thư đã di căn. Hóa trị có thể thực hiện trước, trong hoặc sau khi hoàn tất xạ trị tùy thuộc vào giai đoạn bệnh.
Trong một số trường hợp, khối u có thể được phẫu thuật cắt bỏ. Biện pháp này có thể được thực hiện ở tất cả giai đoạn của bệnh. Tuy nhiên, do khu vực vòm họng khó phẫu thuật nên bác sĩ đôi khi sử dụng phương pháp này để loại bỏ hạch bạch huyết ở cổ không đáp ứng với phương pháp điều trị khác.
Sử dụng thuốc để tấn công vào các tế bào ung thư đặc hiệu. Các kháng thể đơn dòng là thuốc tiêu biểu cho liệu pháp này. Cơ chế hoạt động của thuốc là liên kết với protein trên bề mặt tế bào ung thư, từ đó ngăn chặn sự phát triển và tân sinh của nó. Liệu pháp này thường kết hợp với hóa trị hoặc xạ trị, dùng trong điều trị ung thư tái phát hoặc di căn.
Bên cạnh khả năng điều trị bệnh, mỗi phương pháp trên cũng mang đến cho bệnh nhân nhiều tác dụng phụ khác nhau. Dưới đây là một số tác dụng phụ ghi nhận trên lâm sàng:
Do đó, trong quá trình chữa trị ung thư vòm họng, khi có những dấu hiệu bất thường về sức khỏe phải báo ngay cho bác sĩ để có hướng xử lý kịp thời, hạn chế các ảnh hưởng từ tác dụng phụ mang lại.
Thời gian điều trị ung thư vòm họng phụ thuộc vào giai đoạn bệnh và mức độ đáp ứng của cơ thể với biện pháp điều trị. Ngay cả khi điều trị thành công, người bệnh được yêu cầu phải theo dõi sức khỏe và tiến hành tầm soát định kỳ thông qua các xét nghiệm và kiểm tra.
Thời gian điều trị ung thư vòm họng phụ thuộc vào giai đoạn bệnh và mức độ đáp ứng cơ thể
Cần chấp nhận sự thật rằng không ai có thể kiểm soát và ngăn ngừa tất cả các yếu tố gây nên bệnh ung thư vòm họng. Tuy nhiên, chúng ta có thể giảm thiểu tối đa nguy cơ mắc ung thư bằng cách xây dựng chế độ ăn uống hợp lý, lành mạnh, thường xuyên tập luyện thể dục thể thao. Tránh sử dụng những thực phẩm lên men, nhiều dầu mỡ, không hút thuốc lá và sử dụng rượu bia.
Trong quá trình điều trị ung thư, người bệnh nên tuân thủ chỉ định của bác sĩ, giữ tinh thần lạc quan, thoải mái. Xây dựng cho bản thân chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh, cân bằng.
Người bệnh mắc ung thư vòm họng có thể được chữa khỏi nếu phát hiện và điều trị sớm. Tỷ lệ thành công phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm vị trí, giai đoạn phát triển của khối u và đáp ứng điều trị của người bệnh.
Bệnh nhân nên đến gặp bác sĩ nếu thấy các triệu chứng bất thường về sức khỏe kéo dài trên 2 tuần mà không có dấu hiệu cải thiện. Những biểu hiện ban đầu của ung thư vòm họng như đau đầu, nghẹt mũi, ù tai,… thường tương tự với cảm lạnh hoặc cúm nên dễ khiến bệnh nhân nhầm lẫn. Ngoài ra, nếu phát hiện các dấu hiệu nhiễm trùng mãn tính ở một bên tai, người bệnh cần đến gặp ngay bác sĩ để được thăm khám và chẩn đoán kịp thời.
Ung thư vòm họng là căn bệnh nguy hiểm, triệu chứng ban đầu rất dễ nhầm lẫn với nhiều bệnh lý khác liên quan đến đường hô hấp nên khiến người bệnh có tâm lý chủ quan. Mặc dù là bệnh lý ác tính, ung thư vòm họng nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời có thể mang lại khả năng khỏi bệnh rất cao. Nếu còn vấn đề gì thắc mắc, khách hàng vui lòng liên hệ Hotline 1900 3366 để được tư vấn từ chuyên gia MEDIPLUS.
*Bài viết mang tính tham khảo, không thay thế việc chẩn đoán hoặc phác đồ điều trị y khoa!
ĐẶT LỊCH HẸN KHÁM
Đặt hẹn ngay để nhận tư vấn và xếp lịch khám kịp thời với chuyên gia.
