Siêu âm là làm gì? Quy trình, kỹ thuật và những điều cần biết

Hiện nay, siêu âm là phương pháp được sử dụng nhiều trong quá trình thăm khám, chẩn đoán và điều trị. Vậy siêu âm là làm gì? Quy trình siêu âm như thế nào? Siêu âm nhiều có nguy hiểm không? Cùng theo dõi bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn về những vấn đề này nhé!

Siêu âm là làm gì?

Siêu âm chẩn đoán sớm bệnh lý ở nhiều cơ quan trên cơ thể

Siêu âm là kỹ thuật giúp ghi lại hình ảnh các cơ quan bên trong cơ thể bằng cách sử dụng đầu dò tạo sóng siêu âm. Siêu âm được sử dụng để kiểm tra các bất thường ở cơ quan, bộ phận trong cơ thể như: sản phụ khoa, ổ bụng, tuyến giáp, tuyến vú, phụ khoa,… và hỗ trợ các kỹ thuật chẩn đoán khác.

Nhờ có sự phát triển của công nghệ, các trang thiết bị máy móc siêu âm mà kết quả thể hiện rõ nét và rất chân thật đảm bảo chẩn đoán chính xác bệnh, từ đó có phác đồ điều trị an toàn, hiệu quả.

BẠN CẦN BIẾT: Siêu âm bao nhiêu tiền, có đắt không?

Ưu điểm của kỹ thuật siêu âm

Siêu âm là phương pháp chẩn đoán hình ảnh có ý nghĩa rất lớn trong việc hỗ trợ bác sĩ chẩn đoán và điều trị bệnh. Nhờ có những ưu điểm sau đây mà kỹ thuật siêu âm được sử dụng rộng rãi, phổ biến trong y học:

• Hỗ trợ bác sĩ trong công tác khám chữa bệnh và chẩn đoán sớm những bệnh lý u nang, dị dạng, viêm tại các vị trí tại các cơ quan trong cơ thể như gan, mật, thận, ổ bụng, tử cung, vú,…
• Siêu âm thai giúp theo dõi được quá trình phát triển của thai nhi, đặc biệt với siêu âm 3D, 4D có thể giúp phát hiện sớm những dị tật về hình thái của thai nhi.
• Đánh giá mức độ tràn dịch màng phổi, màng ngoài tim,…
• Đánh giá chính xác kích thước và vị trí sỏi trong các bệnh lý sỏi thận, sỏi bàng quang, niệu đạo.
• Đây là phương pháp chẩn đoán hình ảnh không gây hại, gây đau cho người sử dụng nên có thể được thực hiện kiểm tra nhiều lần khi cần thiết.
• Khác với chụp X-quang, siêu âm sử dụng sóng âm rất an toàn cho thai nhi và cho hình ảnh của các mô mềm rõ nét mà chụp X-quang không nhìn rõ được.
• Ít tốn kém hơn một số phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác nên được nhiều người bệnh cân nhắc lựa chọn.

Một số thuật ngữ phổ biến trong siêu âm

Siêu âm 3D

Siêu âm 3D là một hình thức siêu âm cho thấy hình ảnh 3 chiều về những chuyển động đang xảy ra ở bên trong. Siêu âm 3D thường được chỉ định trong khám thai. Đầu dò của máy siêu âm tiến hành thu nhận và phản xạ lại thông qua hình ảnh trên màn hình.

Siêu âm 3D cho hình ảnh 3 chiều và chi tiết

Siêu âm 4D

Siêu âm 4D là công nghệ cải tiến dựa trên nền tảng siêu âm 3 chiều. Tiên tiến hơn siêu âm 3D, siêu âm 4D giúp ghi lại những hình ảnh của thai nhi trêm không gian 3 chiều và theo thời gian rõ nét, từ đó bố mẹ có thể theo dõi được những cử động của bé một cách rõ ràng, chân thực.

XEM THÊM: 9 điều bạn cần biết về siêu âm 4D

Siêu âm ổ bụng

Siêu âm ổ bụng là phương pháp chẩn đoán hình ảnh giúp thăm khám và sàng lọc những tổn thương của những cơ quan bên trong ổ bụng bao gồm: gan, thận, tụy, lách, bàng quang, tử cung, buồng trứng, tuyến tiền liệt,…

Ngoài ra siêu âm ổ bụng còn là giải pháp giúp phát hiện sớm một số bệnh lý như viêm ruột thừa, đau dạ dày, phì đại cơ môn vị, viêm gan, xơ gan, ung thư gan, viêm tụy, sỏi thận, viêm bàng quang,…

Siêu âm đầu dò âm đạo

Siêu âm đầu dò sử dụng phổ biến trong thăm khám sản phụ khoa giúp thăm khám chi tiết về các bộ phận tử cung, buồng trứng, vòi trứng. Siêu âm đầu dò có ý nghĩa rất lớn trong việc hỗ trợ thăm khám và điều trị bệnh lý vô sinh hiếm muộn hiệu quả.

Phương pháp này sử dụng sóng âm tần cao tiếp xúc qua ngõ âm đạo giúp hiển thị hình ảnh rõ ràng, độ chính xác cao. Tùy thuộc vào dấu hiệu và nhu cầu của từng người bệnh mà bác sĩ sẽ có những chỉ định siêu âm đầu dò âm đạo hay hậu môn cho phù hợp. 

Siêu âm Doppler

Siêu âm Doppler là phương pháp sử dụng sóng âm tạo ra các hình ảnh về sự lưu thông của dòng máu qua động mạch và tĩnh mạch. Do đó, siêu âm Doppler được bác sĩ sử dụng để kiểm tra lưu lượng máu đến các cơ quan trong cơ thể, đặc biệt đánh giá các tắc nghẽn và những bất thường khác.

Ngoài ra, siêu âm Doppler còn được áp dụng trong kiểm tra chức năng của tim, kiểm tra các bệnh lý ở bụng, thận hay tình trạng phình động mạch chủ ở bụng.

Siêu âm tim

Siêu âm tim giúp bác sĩ thu được hình ảnh của tim, van tim và các mạch máu lớn. Từ đó có thể đánh giá được những hoạt động của tim, đánh giá độ dày thành tim, phát hiện sớm những bệnh lý tại tim như phì đại thất trái, cơ tim phì đại hay viêm màng ngoài tim co thắt.

Một số kiểu siêu âm tim thường sử dụng: siêu âm tim qua thành ngực, siêu âm tim qua thực quản, siêu âm tim 3 chiều, siêu âm tim thai, siêu âm tim qua thực quản,…

Siêu âm trị liệu

Siêu âm trị liệu được sử dụng thường xuyên trong vật lý trị liệu, có tác dụng điều trị các tổn thương tại da hay các mô mềm. Phương pháp tác dụng nhiệt và cơ học lên da và mô của người bệnh. Với việc sử dụng các tần số thích hợp, các mô sẽ dễ dàng hấp thu năng lượng sóng âm giúp giảm đau và các mô bị tổn thương được tái tạo, tăng khả năng hồi phục.

Siêu âm và những điều bạn cần quan tâm

Siêu âm có nguy hiểm không?

Siêu âm là một phương pháp chẩn đoán hình ảnh không xâm lấn, cho hình ảnh nhanh chóng, dễ thực hiện. Phương pháp này vừa đơn giản vừa cho kết quả chính xác, có thể áp dụng được trên nhiều đối tượng, kể cả phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ.

Siêu âm sử dụng tần số sóng và hầu như không ảnh hưởng tới sức khỏe

Sóng sử dụng trong siêu âm có tần số mà tai người không nghe được. Thông qua đầu dò có chức năng vừa phát và thu sóng siêu âm, các thông tin sẽ được thu thập và gửi lại bộ xử lý phân tích. Sau khi phân tích xong, các hình ảnh siêu âm sẽ được hiển thị trên màn hình.

Phương pháp siêu âm không sử dụng tia X hoặc năng lượng ion hóa nên đảm bảo an toàn cho người bệnh. Theo các chuyên gia y tế, người bệnh nên tiến hành làm siêu âm khoảng 1-2 lần/năm trong các đợt khám sức khỏe định kỳ.

Chuẩn bị gì khi đi siêu âm được chính xác?

Thông thường phương pháp siêu âm có thể được thực hiện ngay mà không cần có sự chuẩn bị gì như: siêu âm tim, mạch máu, tuyến giáp, tuyến vú, vùng mặt cổ, phần mềm cơ khớp. Tuy nhiên trong một số trường hợp người bệnh cần chuẩn bị trước để rút ngắn thời gian thăm khám và tránh phải làm đi làm lại nhiều lần gây cảm giác không thoải mái.

• Siêu âm khảo sát túi mật, người bệnh nên nhịn ăn khoảng 6 giờ trước khi khám bởi vì khi có thức ăn túi mật sẽ co nhỏ lại gây khó khăn trong quá trình thăm khám và dễ bỏ sót những tổn thương nhỏ.
• Siêu âm dạ dày, tụy: người bệnh cần uống nước trước khi khám để quá trình thăm khám diễn ra thuận lợi hơn.
• Siêu âm đầu dò âm đạo: Cần phải đi tiểu trước khi siêu âm để bác sĩ dễ quan sát và phát hiện những thương tổn trong quá trình siêu âm.
• Siêu âm bụng tổng quát: Người bệnh chỉ nên ăn nhẹ, ưu tiên các loại thức ăn dễ tiêu vào bữa ăn cuối trước khi thăm khám. Tránh ăn các thức ăn chứa nhiều dầu mỡ và các thức ăn dễ sinh hơi gây tình trạng đầy bụng ảnh hưởng đến thăm khám của bác sĩ trong quá trình siêu âm.
• Đặc biệt, người bệnh cần mặc quần áo thoải mái và giữ im lặng trong quá trình khám bệnh để bác sĩ tập trung khám tốt hơn.

Quy trình siêu âm diễn ra như thế nào?

Trước khi thực hiện

Tùy thuộc vào từng vị trí siêu âm mà người bệnh cần có những sự chuẩn bị khác nhau. Cụ thể:

• Đối với siêu âm ổ bụng, bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh nhịn ăn trong khoảng thời gian từ 8-12 giờ để hình ảnh siêu âm thu được rõ nét và chuẩn xác.
• Hoặc khi kiểm tra túi mật, gan, tuyến tụy, người bệnh không được ăn chế độ ăn nhiều dầu mỡ vào buổi tối trước khi thăm khám, người bệnh vẫn có thể uống nước hoặc các thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Trong 1 số trường hợp khác như siêu âm vùng chậu thì người bệnh phải uống nhiều nước và nhịn tiểu. Bởi vì bàng quang đầy sẽ giúp cho các hình ảnh thu được rõ ràng hơn.

Quy trình thực hiện siêu âm và những điều cần lưu ý

Trong khi thực hiện

Khi tiến hành siêu âm, bác sĩ sẽ dùng một gel bôi trơn thoa lên da. Gel này có vai trò loại bỏ các túi khí và da để ngăn chặn sóng siêu âm dẫn truyền vào cơ thể. Bác sĩ sẽ dùng đầu dò di chuyển quanh vùng cần kiểm tra cho đến khi thu được hình ảnh mong muốn.

Thời gian siêu âm sẽ kéo dài trong vòng 15-30 phút phụ thuộc vào từng vị trí thăm khám. Sau khi kết thúc quá trình siêu âm, người bệnh sẽ được làm sạch gel bôi trơn được thoa lên trước đó.

Áp lực gây nên từ đầu dò vào vị trí thăm khám thường không gây cảm giác đau và khó chịu, chỉ trong trường hợp các vị trí kiểm tra là vùng mô mỏng thì có thể có cảm giác đau nhẹ.

Sau khi thực hiện

Kết quả siêu âm sẽ được bộ phận thu thập thông tin của máy xử lý và mô phỏng thông qua hình ảnh. Dựa vào đó, bác sĩ sẽ đánh giá được vị trí tổn thương một cách chính xác và có phác đồ điều trị hợp lý cho người bệnh.

Hiện nay kỹ thuật siêu âm được rất nhiều cơ sở y tế áp dụng trong chẩn đoán và điều trị bệnh. Tổ hợp Y tế MEDIPLUS cung cấp các dịch vụ siêu âm với máy siêu âm Doppler màu hãng GE hàng đầu nước Mỹ cho hình ảnh không gian 4 chiều, 5 chiều vô cùng sắc nét.

Đặc biệt, quá trình siêu âm được thực hiện bởi các bác sĩ và chuyên gia y tế có trình độ chuyên môn cao và dày dặn kinh nghiệm đảm bảo chẩn đoán chính xác và có phác đồ điều trị hợp lý cho từng bệnh nhân. Để được trải nghiệm dịch vụ y tế chất lượng, uy tín tại Tổ hợp y tế MEDIPLUS, xin vui lòng liên hệ tới Hotline: 1900 3366 để được hỗ trợ chi tiết nhất.

*Bài viết chỉ mang tính tham khảo, không thay thế phác đồ điều trị y khoa!