Nội soi đại tràng – 10 điều cần biết khi thực hiện

Nội soi đại tràng là một kỹ thuật giúp chẩn đoán các bệnh liên quan đến đại tràng, trực tràng chính xác đến 80-90% đồng thời có thể tìm ra các nguy cơ gây ung thư đại tràng. Để tìm hiểu chi tiết hơn về kỹ thuật này, cũng như cần những lưu ý gì trước và sau khi khi thực hiện. Tổ hợp y tế MEDIPLUS sẽ cung cấp đầy đủ các thông tin thông qua bài viết dưới đây, mọi người cùng theo dõi.

Nội soi đại tràng là làm gì?

Theo thông tin chi tiết của Bộ Y tế: Nội soi đại tràng là một kỹ thuật đưa một ống soi mềm qua hậu môn đi ngược lên đến manh tràng để quan sát toàn bộ niêm mạc đại tràng. Nếu cần thiết có thể tiến hành sinh thiết tổn thương ở đại tràng và một số thủ thuật như cắt polyp, lấy dị vật, tiêm cầm máu.

Theo Trung tâm nội soi đại tràng Glasgow (Anh Quốc), đây là một phương pháp an toàn và hiệu quả trong việc kiểm tra lớp niêm mạc của đại tràng và trực tràng. Từ đó, các bác sĩ có thể chẩn đoán được các bệnh liên quan tới đại tràng, trực tràng, đồng thời được sử dụng làm phương pháp tầm soát ung thư đại tràng.

Nội soi đại tràng phương pháp giúp chẩn đoán bệnh đại tràng và phát hiện nguy cơ ung thư

Phân biệt nội soi đại tràng, trực tràng, đại trực tràng

Trong quá trình tìm kiếm thông tin người bệnh có thể bị bối rối khi thấy các cụm từ như: noi soi đại tràng, nội soi trực tràng, nội soi đại trực tràng… Họ không biết đây là các loại nội soi khác nhau hay cùng một loại nhưng khác tên gọi để thực hiện cho đúng.

Trên thực tế, nội soi đại tràng và nội soi đại trực tràng đều dùng để chỉ việc kiểm tra toàn bộ đại tràng từ trực tràng, đại tràng lên, đại tràng ngang, đại tràng xuống đến manh tràng. Còn nội soi trực tràng thường chỉ nội soi phần trực tràng.

Hình dạng và vị trí của đại tràng trong cơ thể con người

Vậy nội soi đại tràng có chính xác không mà được khuyến nghị sử dụng làm phương pháp kiểm tra và tầm soát ung thư. Phần tiếp theo sẽ giải đáp cụ thể cho những câu hỏi này.

Nội soi đại tràng có thể phát hiện được bệnh gì?

Nội soi đại tràng có thể giúp bác sĩ nhìn thấy các bất thường trong đại tràng và chẩn đoán được các bệnh như:

• Viêm đại trực tràng
• Ung thư đại tràng
• Túi thừa đại tràng
• Bệnh trĩ
• Phát hiện ký sinh trùng
• Dị vật
• Polyp đại tràng.

>>> Tham khảo chi tiết tại bài viết: Nội soi đại tràng phát hiện 7 căn bệnh phổ biến không nên chủ quan

Kỹ thuật nội soi có thể giúp phát hiện ra sự xuất hiện của polyp đại tràng

Khi nào cần làm nội soi đại tràng?

Đa số các bệnh nhân được chỉ định nội soi đại tràng khi có triệu chứng đi cầu ra máu. Tuy nhiên, đây không phải là một triệu chứng duy nhất báo hiệu đại tràng đang gặp vấn đề. Vì vậy, mọi người nên chủ động đi khám và kiểm tra đại tràng khi thấy các dấu hiệu sau:

• Đi ngoài ra máu hoặc phân đen (soi dạ dày bình thường)
• Thiếu máu chưa rõ nguyên nhân
• Test tìm hồng cầu trong phân dương tính
• Rối loạn phân
• Rối loạn đại tiện
• Đau bụng không rõ nguyên nhân
• Bệnh túi thừa
• Ỉa chảy kéo dài chưa rõ nguyên nhân
• Đau dọc khung đại tràng chưa rõ nguyên nhân
• Kiểm tra những bất thường trên phim X quang khung đại tràng.

Người bệnh khi có một hoặc một vài triệu chứng kể trên nên tới gặp bác sĩ nội soi để kiểm tra và điều trị bệnh kịp thời

Một số trường hợp nên đi nội soi đại tràng mà không cần tới các triệu chứng cụ thể ở trên đó là:

• Trong gia đình có người thân huyết thống gần bị ung thư đại tràng: Các thành viên nên đi nội soi 3 năm/lần. Độ tuổi bắt đầu đi nội soi được tính dựa theo độ tuổi phát hiện ung thư ở người thân đó trừ về trước 10 năm. Ví dụ: Người thân bị ung thư đại tràng được phát hiện năm 45 tuổi, thì các thành viên nên bắt đầu đi nội soi 3 năm/lần từ năm 35 tuổi.
• Trong gia đình có người thân bị đa polyp đại tràng: Các thành viên nên đi nội soi và tư vấn di truyền hàng năm từ 12 tuổi trở lên.
• Người có tiền sử bị polyp đại trực tràng: tùy vào kích thước và tích chất polyp bác sĩ sẽ chỉ định thời gian tái khám phù hợp.
• Người đã phẫu thuật ung thư buồng trứng, ung thư nội mạc tử cung: Nên đi nội soi đại tràng sau khi phẫu thuật 1 năm.
• Những người trên 40 tuổi, không có tiền sử mắc bệnh về đại tràng, gia đình không có người mắc bệnh về ung thư đại tràng thì 10 năm sẽ nội soi 1 lần.

Những gia đình có người thân bị ung thư đại tràng nên chủ động đi nội soi trước khi có các triệu chứng của bệnh

Đối tượng không nên thực hiện nội soi đại tràng

Nội soi đại tràng là một phương pháp an toàn, tuy nhiên không phải tất cả các trường hợp gặp các vấn đề về đại tràng đều được bác sĩ chỉ định thực hiện. Với kỹ thuật nội soi đại tràng nói chung thì chống chỉ định cho những trường hợp sau:

• Thủng đại tràng
• Viêm phúc mạc
• Suy tim
• Người bệnh nhồi máu cơ tim mới
• Mới phẫu thuật ở đại tràng, mổ ở tiểu khung
• Phình lớn động mạch chủ bụng
• Bệnh túi thừa cấp tính
• Người bệnh có tắc mạch phổi
• Tình trạng sốc
• Người bệnh đang có thai (3 tháng đầu và 3 tháng cuối).

Đối với những bệnh nhân nằm trong số các trường hợp kể trên mà gặp các triệu chứng ở mục 4, thì nên tới thăm khám bác sĩ và nói rõ tình trạng bệnh, tiền sử bệnh,… để bác sĩ có phương án thăm khám phù hợp và đưa ra hướng điều trị kịp thời.

Không phải tất cả các trường hợp bị đau đại tràng đều được chỉ định nội soi để kiểm tra tình trạng bệnh

Phương pháp này sử dụng tới thuốc gây mê, do vậy, sẽ chống chỉ định cho những trường hợp sau đây:

• Nghi ngờ hội chứng mạch vành cấp
• Tăng huyết áp chưa kiểm soát được
• Nghi ngờ thủng tạng rỗng
• Nghi ngờ phình, tách động mạch chủ
• Người bệnh trong tình trạng suy hô hấp
• Người bệnh suy tim nặng
• Người bệnh rối loạn tâm thần không hợp tác
• Chống chỉ định tương đối: tụt huyết áp huyết áp tâm trương <90mmHg.

Như vậy, không phải ai cũng có thể được bác sĩ chỉ định thực hiện nội soi đại tràng. Để đảm bảo an toàn cho bản thân, người bệnh nên cung cấp thông tin về tiền sử bệnh lý của mình để bác sĩ có thể phương án thăm khám và điều trị phù hợp.

Những phương pháp nội soi đại tràng hiện nay

Có nhiều phương pháp nội soi đại tràng, trong đó có 4 loại phổ biến nhất và đang được áp dụng hiện tại đó là:

• Nội soi đại trực tràng toàn bộ ống mềm không sinh thiết: Kỹ thuật đưa một ống soi mềm qua hậu môn đi ngược lên đến manh tràng để quan sát toàn bộ niêm mạc đại tràng, không cần thực hiện lấy mẫu sinh thiết để xét nghiệm thêm.
• Nội soi đại trực tràng toàn bộ ống mềm có sinh thiết: Kỹ thuật này sẽ tương tự với nội soi đại trực tràng toàn bộ ống mềm không sinh thiết. Điểm khác là bác sĩ sẽ tiến hành sinh thiết tổn thương ở đại tràng.
• Nội soi đại trực tràng toàn bộ ống mềm có dùng thuốc tiền mê: Ở phương pháp chẩn đoán này, bác sĩ sẽ đưa đèn soi mềm từ hậu môn đi ngược lên đến manh tràng để quan sát tổn thương của toàn bộ đại tràng. Trong quá trình nội soi có sử dụng thuốc tiền mê giúp bệnh nhân không còn cảm giác khó chịu, đau đớn trong quá trình nội soi.
• Nội soi đại tràng toàn bộ ống mềm có dùng thuốc gây mê: Là một phương pháp chẩn đoán, đưa đèn soi mềm từ hậu môn đi ngược lên đến manh tràng để quan sát tổn thương của toàn bộ đại tràng có sử dụng thuốc gây mê. Người bệnh sẽ nằm ngủ trong suốt quá trình nội soi và không có cảm giác khó chịu.

>>> Xem thêm: Nội soi đại tràng tiền mê – 8 điều bạn cần biết

Phương pháp nội soi đại trực tràng băng ống mềm có gây mê

Quy trình nội soi đại tràng diễn ra như thế nào?

Nhìn chung thì đây là một phương pháp kiểm tra không thể thực hiện ngay lập tức được vì có nhiều yếu tố cần quan tâm và lưu ý. Do đó, người bệnh nên biết một quy trình nội soi đại tràng diễn ra như thế nào để có thể sắp xếp thời gian và chế độ sinh hoạt để có kết quả chính xác nhất. Cụ thể quy trình bao gồm:

Trước ngày thực hiện nội soi đại tràng

• Bệnh nhân gặp bác sĩ và cung cấp các thông tin về triệu chứng, tiền sử bệnh lý bản thân và gia đình.
• Bác sĩ thăm khám, chẩn đoán từ các triệu chứng.
• Bác sĩ kiểm tra hồ sơ bệnh án để quyết định có thực hiện nội soi hay không.
• Bác sĩ cung cấp các thông tin về phương pháp nội soi, các biến chứng có thể gặp phải.
• Bác sĩ dặn dò bệnh nhân làm sạch ruột trước khi đi nội soi.

Bác sĩ thăm khám, chẩn đoán các triệu trứng trước khi tiến hành nội soi

Quá trình thực hiện nội soi đại tràng

• Người bệnh nằm giường bệnh tư thế nằm ngửa hoặc nghiêng trái theo chỉ dẫn của bác sĩ.
• Bác sĩ thực hiện gây mê với trường hợp thực hiện nội soi đại tràng có gây mê.
• Bác sĩ đưa ống soi vào hậu môn và quan sát đại tràng của bệnh nhân.
• Với trường hợp nội soi đại tràng sinh thiết, bác sĩ thực hiện lấy mẫu để xét nghiệm thêm.

Sau khi nội soi đại tràng

• Người bệnh sẽ được hướng dẫn nghỉ lại ở bệnh viện 1 lúc để bác sĩ theo dõi có các biến chứng hay không.
• Bác sĩ điều trị sẽ trả kết quả và tư vấn cho bệnh nhân.

Sau khi nội soi đại tràng, người bệnh sẽ nằm chờ tại bệnh viện để bác sĩ theo dõi có biến chứng hay không

Nội soi đại tràng có chính xác không?

Kết quả từ việc thực hiện nội soi có độ chính xác cao từ 80-90% và đây được đánh giá là phương pháp tầm soát ung thư đại tràng hiệu quả, được khuyến nghị trên toàn thế giới.

Sở dĩ, phương pháp kiểm tra này có thể mang lại kết quả có độ chính xác cao là nhờ sử dụng thiết bị ống nội soi mềm có gắn camera. Hiện nay, những hệ thống máy nội soi công nghệ cao mới với độ phân giải Full HD, công nghệ nhuộm màu ánh sáng dải tần hẹp, phóng đại mức cận tế bào và công nghệ trí tuệ nhân tạo AI có thể phân biệt giữa ung thư và không phải ung thư với độ chính xác cao đạt tới 99,3%. Bác sĩ cũng sẽ kết hợp với các kỹ thuật cận lâm sàng khác như chụp MRI, CT… và triệu chứng, tiền sử bệnh,… có thể xác định được loại bệnh và mức độ bệnh.

Ở những Bệnh viện, Trung tâm Y tế uy tín có hệ thống máy nội soi hiện đại, bệnh nhân sẽ có cơ hội được chẩn đoán và điều trị khỏi hoàn toàn ung thư đại tràng khi được phát hiện ở giai đoạn sớm.

Ví dụ: Hệ thống máy nội soi Fujifilm 7000 với camera có độ phóng đại mức cận tế bào kết hợp công nghệ nhuộm màu ánh sáng (BLI – LCI), giúp bác sĩ có thể chẩn đoán bệnh ung thư từ giai đoạn rất sớm khi tế bào ung thư còn ở lớp niêm mạc. Nội soi công nghệ cao là giải pháp đang được áp dụng trên toàn thế giới để tầm soát ung thư sớm và điều trị kịp thời tăng cơ hội điều trị khỏi hoàn toàn ung thư cho người bệnh.

Ống nội soi nhuộm màu, có độ phóng đại cao cung cấp hình rõ nét giúp bác sĩ chẩn đoán điều trị ung thư từ giai đoạn rất sớm

Nội soi đại tràng có biến chứng gì không?

Nội soi đại tràng là phương pháp thăm khám có độ an toàn cao. Tuy nhiên, phương pháp này cũng có một số biến chứng như:

• Chướng bụng, đau tức nhẹ do khí được bơm vào trong quá trình nội soi và dịch phân còn tồn khiến đại tràng co bóp tăng nhu động để đẩy ra ngoài.
• Đau váng đầu nhẹ do ảnh hưởng của thuốc gây mê chưa hết tác dụng.
• Chóng mặt do ảnh hưởng của tiền mê sau nội soi đại tràng.
• Cảm giác mệt mỏi, mất sức sau nội soi do bệnh nhân nhịn ăn và đi ngoài nhiều lần nên cơ thể thiếu năng lượng.
• Chảy máu đại tràng.
• Thủng đại tràng (vị trí thủng thường ở đại tràng sigma) có thể do bác sĩ thiếu kinh nghiệm, hẹp đại tràng, túi thừa viêm nặng,…
• Biến chứng liên quan với tiền mê: Người bệnh có thể bị dị ứng mẩn ngứa, suy hô hấp nhưng tình trạng này rất hiếm gặp.

>>>Xem thêm: 5+ biến chứng có thể xảy ra sau nội soi đại tràng

Nên lựa chọn địa chỉ thăm khám uy tín để hạn chế tối đa các tác dụng phụ

Những lưu ý khi đi nội soi đại tràng cần biết

Người bệnh nên chú ý những vấn đề trước và sau khi nội soi đại tràng dưới đây để có thể hỗ trợ bác sĩ chẩn đoán đúng bệnh, đồng thời, có trải nghiệm dễ chịu thoải mái khi đi nội soi.

Lưu ý trước khi làm nội soi

Nguyên tắc của việc nội soi là cần phải làm sạch ruột, giảm thiểu tối đa các yếu tố cản trở tầm nhìn của bác sĩ, do vậy, người bệnh thường được yêu cầu thực hiện những công việc sau:

• Nếu người bệnh bị táo bón, có thể sẽ cần điều chỉnh chế độ ăn uống và uống thuốc nhuận tràng Forlax hoặc Duphalac 3 ngày trước khi thực hiện nội soi.
• Nếu người bệnh không uống được thuốc nhuận tràng sẽ được dùng thuốc thụt sạch phân trước khi soi. Số lần thụt sẽ tùy vào tình trạng đại tràng của từng bệnh nhân.
• Người bệnh cần ngừng các thuốc có chất sắt trước 3-4 ngày.
• Trong vòng 6 tiếng trước khi nội soi người bệnh cần phải nhịn ăn.
• Trong vòng 4 tiếng trước khi nội soi, người bệnh cần phải nhịn uống.

>>>Chi tiết tham khảo: Nên ăn gì trước khi nội soi đại tràng?

Người bệnh không nên uống các loại nước hay thực phẩm có màu ảnh hưởng tới chất lượng hình ảnh nội soi

Sau quá trình nội soi xong

Người bệnh nên chú ý các lưu ý sau để giảm thiểu tối đa các cảm giác khó chịu có thể xảy ra sau khi nội soi xong:

• Người bệnh nên ăn thức ăn mềm, lỏng, dễ tiêu như cháo, súp, bánh bông lan để đại tràng không phải làm việc nhiều để tiêu hóa.
• Người bệnh nên uống nhiều nước để bổ sung cho cơ thể vì đã nhịn 4 tiếng trước đó.
• Người bệnh không nên ăn quá no trong 1 lần, để gây áp lực cho đại tràng, thay vào đó, có thể chia thành nhiều bữa ăn nhỏ.
• Người bệnh nên đi cùng với người thân, đặc biệt khi sử dụng phương pháp nội soi đại tràng gây mê. Bởi vì, sau khi nội soi, người bệnh có thể còn cảm giác buồn ngủ, mất tập trung do thuốc gây mê chưa hết tác dụng. Điều này khiến người bệnh gặp khó khăn và nguy hiểm trong khi di chuyển về nhà.

Ngoài ra, người bệnh cần có chế độ nghỉ ngơi và dinh dưỡng hợp lý những ngày sau khi nội soi để không còn cảm giác khó chịu và hạn chế các biến chứng không mong muốn.

Sau khi nội soi đại tràng, người bệnh nên ăn các loại thức ăn dạng lỏng như cháo, súp,…

Nội soi đại tràng là một phương pháp kiểm tra đại tràng có độ an toàn và chính xác cao, được sử dụng rộng rãi trên thế giới. Tuy nhiên, người bệnh nên tham khảo và lựa chọn tới các bệnh viện, phòng khám chuyên khoa uy tín có hệ thống máy móc nội soi hiện đại để phát hiện và điều trị đúng bệnh, đồng thời tránh các lây nhiễm chéo qua thiết bị. Nếu cần được hỗ trợ chi tiết về tình trạng bệnh lý cũng như vấn đề sức khỏe tiêu hóa, khách hàng liên hệ trực tiếp Hotline: 1900 3366 các chuyên gia MEDIPLUS sẽ giải đáp nhanh nhất.

*Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán và điều trị y khoa!